تاب مثبت کاشی چیست؟
تاب یا انحنای مثبت کاشی به حالتی گفته می‌شود که سطح کاشی به شکل محدب (برآمده) باشد، یعنی وسط کاشی کمی بالا آمده و لبه‌ها پایین‌تر هستند. این تاب در طول فرایند تولید کاشی به‌خصوص در کاشی‌های بزرگ و پرسلانی امری طبیعی است و به دلایل زیر به وجود می‌آید:
چرا کاشی تاب مثبت پیدا می‌کند؟
انقباض غیر یکنواخت در پخت: در کوره هنگام پخت، مرکز و لبه‌های کاشی به‌طور یکنواخت منقبض نمی‌شوند.
تنش‌های داخلی در بدنه کاشی: به دلیل نوع خاک، میزان رطوبت یا سرعت خشک‌کردن.
شوک حرارتی هنگام خنک‌کردن: در مراحل پایانی کوره.
اندازه بزرگ کاشی: هرچه کاشی بزرگ‌تر باشد، احتمال تاب‌دار شدنش بیشتر است.
تاب مثبت چه تأثیری در نصب کاشی دارد؟
وقتی کاشی تاب مثبت دارد و شما بخواید اون رو به‌صورت مستقیم نصب کنید، دو اتفاق می‌افته:
اگر بدون رعایت نکات خاص نصب بشه، وسط کاشی بالا می‌مونه و لبه‌ها پایین می‌رن، در نتیجه وقتی دو کاشی کنار هم قرار می‌گیرند، لبه‌ها بالا و پایین می‌شن که بهش لب‌پریدگی یا لیپیج (Lippage) می‌گن.
با وجود تاب، اگر ملات زیر کاشی به درستی پخش نشه، ممکنه زیر کاشی خالی بمونه و در آینده بشکنه یا صدا بده.
برای نصب کاشی‌های دارای تاب مثبت چه باید کرد؟
راه‌حل‌های حرفه‌ای:
استفاده از سیستم ترازکننده (Leveling System): به کاهش لیپیج کمک زیادی می‌کنه و باعث می‌شه وسط کاشی رو به سمت پایین فشار بدید و تراز کنید.
نصب با آفرست (آفست یا Running Bond): به جای نصب بند به بند، کاشی‌ها رو با جابجایی مثلاً ۳۰٪ نصب کنید تا وسط یک کاشی با لبه دو تا کاشی کناری نیفته. این‌کار از ایجاد اختلاف سطح جلوگیری می‌کنه.
استفاده از چسب مناسب (thinset): باید با ماله شانه‌ای چسب را به طور یکنواخت پخش کرد تا تمام سطح پشت کاشی تماس پیدا کنه.
آب‌بندی دقیق پشت کاشی: مخصوصاً در اسلب‌ها و پرسلان‌های بزرگ، بک‌باترینگ (Back-Buttering) ضروریه.
آیا تمام کاشی‌ها تاب مثبت دارند؟
بله، تقریباً تمام کاشی‌های پرسلانی و سایز بزرگ دارای تاب مثبت هستند، ولی میزان تاب در استانداردها محدود شده. برای مثال:
طبق استاندارد ANSI A137.1:
مقدار مجاز تاب در کاشی‌های زیر ۳۰ سانتی‌متر: حداکثر ۰.۵ میلی‌متر
در کاشی‌های بزرگ‌تر: مقدار مجاز تاب به‌صورت نسبی محاسبه می‌شه.
نکته مهم برای کارخانه‌داران:
در خط تولید، بعد از کوره کاشی‌ها رو به‌صورت دسته‌ای و روی هم قرار می‌دن تا به‌مرور تابشون اصلاح بشه. این روش کمک می‌کنه تا کاشی‌ها صاف‌تر بشن، اما کاملاً صاف نمی‌شن. بنابراین هنگام نصب حتماً باید نکات بالا رعایت بشه.
نتیجه‌گیری:
تاب مثبت بخشی طبیعی از ویژگی‌های کاشی‌های مدرن هست، اما با رعایت اصول فنی و استفاده از ابزارهایی مثل سیستم تراز و چسب مناسب، می‌شه یک سطح صاف و بدون لیپیج ایجاد کرد.
