چطور چسب کاشی(ملات) را به‌درستی برای نصب کاشی پخش کنیم؟
اگر از خود می‌پرسید چطور هنگام نصب کاشی، ملات را به‌درستی پخش کنید، بدانید که دارید یکی از مهم‌ترین پرسش‌های این حرفه را مطرح می‌کنید.
این موضوع آن‌قدر حیاتی است که این مقاله در وبلاگ CTEF از زمان انتشارش در ۷ ژانویه ۲۰۱۶ بیشترین میزان بازدید را داشته است.
وقتی ملات نازک (thin-set) به‌درستی استفاده نشود، نصب کاشی معمولاً با مشکل مواجه میشود. در اغلب مواقع کاشی شکسته خواهد شد. دقیقاً همانطور که در تصویر پایین مقاله دیده میشود. این نه برای مشتری خوب است و نه برای کسانی که مسئول نصب صحیح کاشی هستند.
بیایید تمرکز کنیم روی چگونگی پخش صحیح ملات.
نقش ملات چسب و ملات‌های مخصوص کاشی‌های بزرگ و سنگین چیست؟
این ملات‌ها چند نقش کلیدی در نصب کاشی دارند:
چسبیدن به زیرسازی
نگهداری و پشتیبانی از کاشی
چسبیدن به پشت کاشی
زمانی‌که این سه مؤلفه کلیدی به‌درستی اجرا شوند، نصب کاشی برای سال‌ها بدون مشکل باقی خواهد ماند.
روش پخش ملات روی سطح برای نصب کاشی تأثیر زیادی دارد. کاشی‌های پرسلانی به‌طور خاص می‌توانند بارهای سنگین و ضربه‌های نقطه‌ای (مانند کفش پاشنه بلند، پیانو، یخچال، یا جک‌های پالت) را تحمل کنند، ولی فقط زمانی‌که نصب صحیح و زیرسازی مناسب باشد. وقتی ملات به‌درستی پخش نشود، فضای خالی و بدون پشتیبانی زیر کاشی ایجاد میشود که نقاط ضعیفی هستند و ممکن است به راحتی آسیب ببینند.
برای جلوگیری از این مشکلات، شکستن کاشی، و ساختار ضعیف، این سه مرحله را دنبال کنید:
سه مرحله برای پخش صحیح ملات
۱. انتخاب نوع و اندازه مناسب شانه (ماله)
حتماً از نوع و اندازه مناسب شانه برای ملات استفاده کنید.
استفاده از شانه با دندانه‌های Vشکل باعث میشود مقدار ملات کافی زیر کاشی وجود نداشته باشد.
استفاده از شانه‌ای با دندانه‌های خیلی کوچک نیز ملات کافی فراهم نمی‌کند.
برای جزئیات بیشتر باید جدول‌های تخصصی مربوط به انتخاب شانه را بررسی کرد.
۲. ملات را تا خط کشی کامل پخش کنید
ملات باید تا خط چیدمان (چاک‌لاین) پخش شود. برخی نصاب‌ها برای جلوگیری از بیرون زدن ملات از بندها، تا قبل از چاک‌لاین پخش می‌کنند که اشتباه است و باعث ایجاد فضای خالی زیر کاشی‌ها میشود – مخصوصاً در مکان‌هایی که فشار نقطه‌ای بالاست (مثل یخچال یا پیانو).
۳. پخش ملات به صورت مستقیم و منظم
ملات باید با شانه به‌صورت یکنواخت در یک جهت (مثلاً از چپ به راست) پخش شود. سپس کاشی را روی ملات گذاشته و با حرکت عقب و جلو به صورت عمود بر خطوط شانه، آن را جا بیندازید.
این حرکت باعث فرو ریختن شیارهای ملات میشود و فضای خالی را از بین می‌برد.
شیارهای مستقیم راحت‌تر فشرده می‌شوند و به خروج هوا کمک می‌کنند، که به چسبندگی بهتر منجر میشود.
در مرحله اول، یک لایه ملات با طرف صاف شانه روی سطح بزنید تا اتصال مکانیکی ایجاد شود.
سپس با طرف شانه‌دار و دندانه‌دار، ملات را در خطوط مستقیم پخش کنید.
برای کاشی‌های مستطیلی (مانند کاشی‌های طرح پارکت مثلا ۱۵×۹۰)، خطوط ملات باید در جهت ضلع کوتاه باشند، چون هوا راحت‌تر خارج میشود.
برای کاشی‌های بزرگ، باید از شانه‌های عمیق‌تر استفاده کرد.
ملات باید حداقل 3 میلی‌متر ضخامت در کل سطح داشته باشد.
دلیل شکست لبه های کاشی، چند مورد هستند: استفاده از شانه نامناسب، نبود ملات در لبه کاشی، و عدم صلاحیت نصاب .
تکنیک‌های اشتباه که باید از آن‌ها پرهیز کرد:
نقطه‌گذاری ملات (spot bonding): یعنی فقط چند نقطه ملات روی کاشی گذاشته شود. این روش اشتباه و غیراستاندارد است و با کوچک‌ترین فشار، باعث شکست و صدا دادن کاشی میشود.
ملات مارپیچ (swirling): این روش باعث باقی ماندن فضای خالی میشود و پیوند کاشی با سطح را ضعیف می‌کند.
نکته تکمیلی: "پشت‌مالی" یا Back-Butter کردن کاشی
برای کاشی‌های بزرگ، شیشه‌ای، سنگ طبیعی، یا کاشی‌هایی که در فضای خارجی نصب می‌شوند، حتماً باید کره مالی انجام شود.
با طرف صاف شانه، ملات را به پشت کاشی بزنید تا همه فضاها پر شوند.
سپس کاشی را روی ملات کف گذاشته و به اندازه‌ای حرکت دهید که شیارهای ملات له شده و فضای خالی باقی نماند (مثلاً اگر شانه ۱۲×۱۲ میلی‌متری استفاده می‌کنید، باید کاشی را حدود ۱ سانتی‌متر به جلو و عقب حرکت دهید).
حرکت فقط باید در یک جهت و عمود بر شیارها باشد – پیچاندن یا حرکت در دو جهت ممنوع است.
هر چند وقت یک‌بار، یک کاشی را بردارید و بررسی کنید که ملات به‌طور کامل به پشت آن چسبیده باشد.
هرچه شانه بزرگ‌تر باشد، باید حرکت عقب‌و‌جلو بیشتری داشته باشید.
پاسخ به پرسش‌های پرتکرار کاربران
پرسش: ملات را روی کاشی بزنیم یا دیوار؟
پاسخ: ملات باید اول به زیرسازی (مثلاً دیوار حمام یا کف) زده شود و بعد مستقیماً روی کاشی. این کار باعث اتصال مکانیکی مناسب میشود. سپس کاشی باید به صورت عمود بر خطوط ملات حرکت داده شود تا شیارها پر شوند و هوا خارج شود.
در مناطق مرطوب، مثل دوش، باید حداقل ۹۵٪ چسبندگی سطح ایجاد شود.
پرسش:
نصب کاشی روی سقف
پاسخ:
ضخامت تخته سیمانی (backer board) برای سقف باید حداقل ۱۲ میلی‌متر باشد. تخته ۶ میلی‌متری مجاز نیست و باید تعویض شود.
فاصله پیچ‌ها روی سقف نباید بیشتر از ۱۵ سانتی‌متر باشد.
ملات را روی سقف پخش کرده، شیارها را بخوابانید و سپس کاشی را با چکش پلاستیکی به آرامی جای دهید.
در صورت استفاده از ملات مرغوب، نیازی به نگهدارنده شبانه نیست.
پرسش:
چرا چسبم نمی‌چسبد؟
اگر ملات سریع خشک شود (مثلاً به‌دلیل جذب زیاد تخته سیمانی یا هوای گرم)، سطح آن پوسته می‌بندد و اتصال ضعیف میشود.
برخی تخته‌ها باید مرطوب شوند، برخی نه. حتماً راهنمای تولیدکننده را بخوانید.
ملات نه خیلی خشک باشد، نه خیلی شل. نسبت آب را طبق راهنما رعایت کنید.
پرسش:
استفاده از شانه v شکل برای موزاییک؟
پاسخ: توصیه نمی‌شود. دندانه‌های V ملات کافی ایجاد نمی‌کنند. از شانه مربعی ۶×۶×۶ میلی‌متری استفاده کنید، سپس شیارها را بخوابانید تا ملات یکنواخت شود.
پرسش:
سه نوع کاشی با ارتفاع مختلف دارم، چطور ملات را هماهنگ کنم؟
پاسخ:
از ملات مخصوص کاشی‌های سنگین (LHT) استفاده کنید.
برای کاشی موزاییکی، شیارها را بخوابانید تا سطح یکنواخت شود.
بهتر است همه کاشی‌ها را هم‌زمان نصب کنید تا اختلاف سطح (lippage) نداشته باشید.
پرسش:
موقع شیار زدن، باید تا کف زمین ملات را برداریم؟
خیر. لازم نیست ملات زیر شیارها کاملاً برداشته شود. یک لایه ملات باید باقی بماند. فشار زیاد ندهید که صدای سایش شانه با کف ایجاد شود.
پرسش:
در انتهای دیوار، کاشی‌ها را نمی‌توان حرکت داد. راهکار چیست؟
در این حالت، جهت شیارزنی را تغییر دهید. اگر قبلاً شیارها را عمودی می‌زدید، حالا افقی بزنید تا بتوانید کاشی را در جهت بالا-پایین حرکت دهید و شیارها بخوابند.
