مقاومت کششی در چسب‌های کاشی
مقاومت کششی در چسب‌های کاشی (Tile Adhesives) یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مکانیکی است که نشان می‌دهد چسب تا چه اندازه می‌تواند در برابر نیروهای کششی (جداکننده) بین سطح زیرکار و پشت کاشی مقاومت کند.
تعریف
مقاومت کششی یا Tensile Adhesion Strength به مقدار نیرویی گفته می‌شود که برای جدا کردن کاشی از زیرکار (بتن، سیمان، گچ یا سطوح دیگر) لازم است. این پارامتر در استانداردهای بین‌المللی مانند EN 12004 یا ISO 13007 به عنوان یکی از اصلی‌ترین معیارها برای ارزیابی کیفیت چسب کاشی ذکر شده است.
اهمیت
اگر مقاومت کششی چسب پایین باشد، کاشی‌ها پس از مدتی در اثر رطوبت، بار مکانیکی، انبساط و انقباض حرارتی یا ضربه از سطح جدا می‌شوند.
مقاومت کششی بالا تضمین می‌کند که چسبندگی بلندمدت بین کاشی و سطح وجود داشته باشد.
در نصب پرسلانی و اسلب‌های بزرگ، این ویژگی حیاتی‌تر است چون وزن و فشار بیشتری به چسب وارد می‌شود.
مقادیر استاندارد
طبق استاندارد EN 12004:
چسب‌های کاشی باید حداقل مقاومت کششی 0.5 نیوتن بر میلی‌متر مربع (N/mm²) پس از 28 روز عمل‌آوری داشته باشند.
برای چسب‌های تقویت‌شده (مانند C2 یا چسب‌های اصلاح‌شده با پلیمر) این مقدار باید بیش از 1.0 N/mm² باشد.
در شرایط خاص مثل غوطه‌وری در آب یا سیکل‌های انجماد-ذوب نیز باید مقاومت کششی قابل قبولی حفظ شود.
عوامل مؤثر بر مقاومت کششی
ترکیب چسب: نوع سیمان، افزودنی‌ها و پلیمرهای اصلاح‌کننده.
شرایط زیرکار: تمیزی، زبری، خشک یا مرطوب بودن.
ضخامت لایه چسب: لایه خیلی نازک یا خیلی ضخیم مقاومت را کم می‌کند.
شرایط عمل‌آوری (Curing): دما و رطوبت محیط در روزهای اول.
اندازه و نوع کاشی: کاشی پرسلان یا اسلب به مقاومت بالاتری نیاز دارد.
آزمایش مقاومت کششی
آزمون معمول به صورت Pull-Off Test انجام می‌شود:
کاشی به زیرکار با چسب متناسب نصب می‌شود.
پس از عمل‌آوری استاندارد (28 روز) دستگاه مخصوص نیروی کششی را به صورت عمود بر سطح اعمال می‌کند.
نیروی لازم برای جدا شدن، به‌عنوان مقاومت کششی چسب گزارش می‌شود.
جدول استاندارد EN 12004 / ISO 13007 دسته‌بندی چسب‌های کاشی (Thinset Mortars) و مقاومت کششی اونهاست:
جدول مقاومت کششی استاندارد در چسب‌های کاشی
| رده (Class) | توضیح | حداقل مقاومت کششی (N/mm²) | شرایط آزمون |
|---|---|---|---|
| C1 (چسب پایه سیمانی معمولی) | چسب استاندارد | ≥ 0.5 | بعد از 28 روز |
| ≥ 0.5 | بعد از غوطه‌وری در آب | ||
| ≥ 0.5 | بعد از سیکل‌های حرارتی (گرم و سرد) | ||
| C2 (چسب اصلاح‌شده یا پلیمری) | چسب با چسبندگی بهبود یافته | ≥ 1.0 | بعد از 28 روز |
| ≥ 1.0 | بعد از غوطه‌وری در آب | ||
| ≥ 1.0 | بعد از سیکل‌های حرارتی | ||
| E (Extended open time) | زمان کارپذیری طولانی‌تر | ≥ 0.5 | پس از 30 دقیقه باز بودن روی سطح |
| F (Fast setting) | گیرش سریع | ≥ 0.5 | پس از زمان کوتاه‌تر (طبق استاندارد) |
| T (Slip resistance) | مقاوم در برابر لغزش | جابه‌جایی ≤ 0.5 mm | برای کاشی‌های دیواری |
| S1 (Deformable) | انعطاف‌پذیر | تغییر شکل ≥ 2.5 mm و < 5 mm | تست خمش |
| S2 (Highly deformable) | انعطاف‌پذیری بالا | تغییر شکل ≥ 5 mm | تست خمش |
جمع‌بندی
چسب C1 → مناسب کارهای سبک و کاشی‌های کوچک.
چسب C2 → حرفه‌ای‌تر، مخصوص پرسلانی و اسلب.
اگر محیط دارای تغییرات دمایی یا لرزش است، باید S1 یا S2 هم داشته باشد.
برای دیوارها به خصوص در ارتفاع، خاصیت T (لغزش کم) مهم است.
