بند 4.3.8 استاندارد ANSI A108.02 آمریکا برای مقدار بند مجاز در کاشیکاری چی میگه:
هیچ کاشی حتی کاشی پرسلانی باکیفیت کاملاً هم‌اندازه نیست.
همیشه یک خطای ابعادی (تفاوت اندازه بین کاشی‌ها) وجود داره، مثلاً یکی از کاشی‌ها ۳۰٫۰ سانتی‌متره و یکی دیگه ۳۰٫۱۵ سانتی‌متر.
اگه نصاب بخواد همه کاشی‌ها رو بند خیلی باریک بچینه (مثلاً ۰٫۸ میلی‌متر که معمار گفته)، این اختلاف‌ها باعث میشه ردیف‌ها کج بشن، بندها خط‌خطی دیده بشن و کار از لحاظ فنی مشکل پیدا کنه.
قاعده استاندارد:
عرض بندکشی واقعی باید حداقل ۳ برابر بیشترین اختلاف ابعادی کاشی‌ها باشه.
ولی در هیچ شرایطی کمتر از ۱٫۵ میلی‌متر نمی‌تونه باشه.
مثال ساده (ریاضی‌وار):
فرض کن کاشی‌های یک سری تولیدی این اختلاف ابعادی رو دارن:
کوچک‌ترین کاشی: ۳۰٫۰۰ سانتی‌متر
بزرگ‌ترین کاشی: ۳۰٫۱۵ سانتی‌متر
یعنی اختلاف ابعادی = ۰٫۱۵ سانتی‌متر (۱٫۵ میلی‌متر)
طبق استاندارد:
حداقل بندکشی لازم = ۳ × اختلاف ابعادی حداقل بندکشی لازم = ۳ × ۱٫۵ میلی‌متر = ۴٫۵ میلی‌متر یعنی حتی اگر نقشه معمار گفته باشه بند ۰٫۸ میلی‌متر، نصاب حرفه‌ای باید حداقل ۴٫۵ میلی‌متر بند بزنه تا کار درست و قابل قبول باشه.
تشبیه ساده‌تر:
تصور کن می‌خوای کتاب‌ها رو توی قفسه کنار هم بچینی.
اگه همه کتاب‌ها دقیقاً هم‌اندازه باشن، فاصله بینشون می‌تونه خیلی کم باشه.
ولی اگه بعضی کتاب‌ها نیم سانت بزرگ‌تر باشن، اگه فاصله خیلی باریک بذاری، به زور جا نمی‌شن و ردیف‌هات کج میشه.
پس باید فاصله رو بزرگ‌تر در نظر بگیری تا همه کتاب‌ها—حتی اون‌هایی که کمی بزرگ‌تر هستن—به‌طور منظم توی ردیف جا بگیرن.
نتیجه:
معمار معمولاً زیبایی بصری رو در نظر می‌گیره (بند خیلی باریک، مثل ۰٫۸ میلی‌متر).
ولی نصاب حرفه‌ای و دارای گواهی باید استاندارد فنی رو در نظر بگیره تا کار خراب نشه.
استاندارد میگه: بند حداقل ۳ برابر بزرگ‌ترین خطای ابعادی کاشی + هیچ‌وقت کمتر از ۱٫۵ میلی‌متر.
این جدول دقیقاً نشون میده که بر اساس اختلاف ابعادی کاشی (Tolerance)، حداقل بندکشی مجاز چقدره:
جدول حداقل عرض بندکشی بر اساس اختلاف ابعادی کاشی (طبق ANSI A108.02 - بند 4.3.8)
| اختلاف ابعادی کاشی (میلی‌متر) | حداقل عرض بندکشی (میلی‌متر) | توضیح |
|---|---|---|
| 0.3 میلی‌متر | 0.9 میلی‌متر → اما استاندارد میگه حداقل 1.5 میلی‌متر | چون کمتر از 1.5 نمیشه |
| 0.5 میلی‌متر | 1.5 میلی‌متر | دقیقاً مطابق قاعده |
| 1.0 میلی‌متر | 3.0 میلی‌متر | لازم برای جبران خطا |
| 1.5 میلی‌متر | 4.5 میلی‌متر | رایج در کاشی‌های پرسلانی |
| 2.0 میلی‌متر | 6.0 میلی‌متر | مناسب کاشی‌های دست‌ساز یا روستیک |
| 3.0 میلی‌متر | 9.0 میلی‌متر | فقط در محصولات غیر دقیق سنتی |
نکته کلیدی:
هرچی کیفیت تولید کاشی بالاتر باشه → اختلاف ابعادی کمتر → بند باریک‌تر ممکن میشه.
ولی هیچ‌وقت نباید بند کمتر از ۱٫۵ میلی‌متر باشه، حتی اگه کاشی خیلی دقیق باشه.
