درز انبساطی در نما و کف‌های دارای گرمایش از کف | چرا حذف آن باعث ترک خوردن کاشی می‌شود؟
درزهای انبساطی یکی از مهم‌ترین بخش‌های پنهان در پروژه‌های کاشیکاری هستند. هرچند ممکن است در ظاهر به چشم نیایند، اما نبود آن‌ها می‌تواند باعث شکست سطح، جدا شدن کاشی‌ها و خرابی زودهنگام کل پروژه شود. در نماهای ساختمان و کف‌هایی که سیستم گرمایش از کف دارند، این موضوع اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
چرا درز انبساطی در نمای ساختمان ضروری است؟
نمای ساختمان به‌طور مداوم در معرض تغییرات دمایی شدید است؛ تابش مستقیم آفتاب در روز و سرمای شب باعث انبساط و انقباض مکرر سطح کاشی‌ها و ملات زیرین می‌شود. اگر فضای کافی برای حرکت این تغییرات وجود نداشته باشد، تنش جمع‌شده در سطح به صورت ترک یا شکست ظاهر می‌شود.
بر اساس استاندارد TCNA EJ171:
هر سطح کاشیکاری در فضای بیرونی باید در فواصل ۳ تا ۴ متری دارای درز انبساطی باشد.
همچنین در محل‌های زیر، وجود درز الزامی است:
تغییر جهت سطوح (مثلاً از دیوار به سقف یا از دیوار به کف)
دور پنجره‌ها و بازشوها
اطراف ستون‌ها و درزهای سازه‌ای
تغییر متریال یا رنگ در نما
اگر این درزها بر روی درزهای انبساطی سازه‌ای (زیرکار) اجرا شوند، عملکرد سیستم کامل خواهد بود و نیروهای حرارتی به‌صورت ایمن جذب می‌شوند.
اجرای درز انبساطی روی درزهای سازه‌ای زیرکار
درزهای سطحی کاشی باید در امتداد دقیق درزهای انبساطی زیرین قرار گیرند. این هم‌محوری باعث می‌شود نیروهای ناشی از حرکت سازه مستقیماً در مسیر پیش‌بینی‌شده تخلیه شوند و به کاشی منتقل نشوند.
در بسیاری از خرابی‌ها مشاهده می‌شود که مجری، درز سازه‌ای را نادیده گرفته و سطح کاشیکاری را به‌صورت یکپارچه اجرا کرده است. نتیجه؟
پس از چند ماه، ترک‌هایی دقیقاً در محل درز زیرکار ظاهر می‌شود که به دلیل نبود مسیر جذب تنش در لایه‌ی کاشی است.
نقش درز انبساطی در کف دارای گرمایش از کف
در سیستم‌های گرمایش از کف، دمای سطح کف گاهی تا ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد بالا می‌رود. این تغییر دمای پیوسته موجب انبساط جزئی کاشی و ملات چسب زیر آن می‌شود.
اگر درزهای انبساطی به اندازه‌ی کافی تعبیه نشده باشند، این فشار حرارتی باعث پدیده‌ای به نام Tenting (بلند شدن کاشی) خواهد شد.
بنابراین:
در کف‌هایی با گرمایش از کف، فاصله‌ی بین درزهای انبساطی باید حداکثر ۴ تا ۵ متر باشد.
در اطراف دیوارها، ستون‌ها و تکیه‌گاه‌ها باید درز محیطی با عرض حداقل ۱۰ میلی‌متر در نظر گرفته شود.
در محل عبور لوله‌های گرمایش یا تغییر ضخامت کف نیز باید درز جداکننده اجرا شود.
مصالح مناسب برای پر کردن درز انبساطی
درزهای انبساطی نباید با دوغاب بند یا ملات پر شوند، زیرا این مواد سخت و غیرانعطاف‌پذیرند.
به‌جای آن، باید از ماستیک‌های الاستومری تخصصی (سیلیکونی یا پلی‌یورتانی) استفاده شود که توانایی جذب حرکت تا چند میلی‌متر را دارند.
نکته اجرایی کاریزما:
پیش از تزریق ماستیک، از فوم پشت‌بند (Backer Rod) استفاده کنید تا عمق درز کنترل شود و چسبندگی به دو طرف درز محدود بماند. این کار باعث افزایش عمر مفید ماستیک و جلوگیری از پارگی آن می‌شود.
مطلب بیشتر:
درز انقطاع ساختمان | دلایل قرار دادن درز انقطاع در ساختمان
اشتباهات رایج در اجرای درزهای انبساطی
در پروژه‌های ساختمانی، چند اشتباه تکراری بیش از هر عامل دیگری باعث خرابی درزها می‌شود:
پر کردن درز با ملات یا دوغاب معمولی
هم‌راستا نبودن درز سطحی با درز زیرکار
نادیده گرفتن درز محیطی در اطراف دیوارها
اجرای درز در فواصل بیش از حد استاندارد
استفاده از مصالح بی‌کیفیت یا غیرانعطاف‌پذیر
هرکدام از این موارد به‌تنهایی می‌تواند منجر به شکست بند، ترک کاشی یا پوسته شدن سطح شود.
طراحی اصولی درزها در نما و کف
یک طراحی اصولی درز انبساطی باید شامل موارد زیر باشد:
عرض درز: بین ۶ تا ۱۲ میلی‌متر (بسته به اندازه‌ی کاشی و شرایط محیطی)
فاصله‌ی درزها: هر ۳ تا ۵ متر
درز محیطی: حداقل ۱۰ میلی‌متر در اطراف کف و گوشه‌ها
زاویه درز: باید عمود بر سطح و یکنواخت باشد تا آب در آن جمع نشود
مصالح پرکننده: سیلیکون خنثی یا پلی‌یورتان مقاوم به UV
درزهای اجرایی و انبساطی در کاشیکاری تنها یک جزئیات اجرایی نیستند، بلکه بخشی از سیستم مهندسی کنترل تنش و دوام سازه محسوب می‌شوند.
در نماها و کف‌هایی با تغییر دمای زیاد یا گرمایش از کف، اجرای صحیح این درزها حیاتی است.
هر درز باید دقیقاً روی درز زیرکار قرار گیرد تا فشار حرارتی به‌طور کنترل‌شده تخلیه شود و از شکست سطح جلوگیری گردد.
در کاریزما کاشی، طراحی و اجرای درزهای انبساطی طبق آخرین استانداردهای بین‌المللی انجام می‌شود.
برای دریافت مشاوره در خصوص فاصله مناسب درزها، نوع ماستیک و روش اجرایی در پروژه خود،
کاریزما برای این سؤال شما راه‌حل دارد — ۰۲۱۹۱۰۹۳۶۱۴
