هرگز تصور نکنید که ملات به‌اندازه کافی پخش شده؛ بررسی‌اش کنید!

آیا میزان پخش‌شدگی ملات زیر کاشی‌ای که نصب می‌کنید مهم است؟ قطعاً بله.
آیا فقط تصور می‌کنید که ملات کافی وجود دارد؟ امیدوارم که نه.

با اینکه بارها در مقالات مربوط به نصب کاشی به موضوع میزان ملات پرداخته شده، این مشکل هنوز از بین نرفته است. متأسفانه، این مسئله به‌ویژه در فضاهای خارجی و دوش‌ها، برای کاشی‌های سنگ طبیعی و حتی پروژه‌های بزرگ تجاری، همچنان وجود دارد.

اگر می‌خواهید اجرای کاشی‌کاری شما عملکرد مطلوبی داشته باشد، هرگز فرض نکنید که پوشش ملات کافی است. بررسی‌اش کنید. این بهترین راه برای جلوگیری از بازگشت‌های پرهزینه و اطمینان از موفقیت در اجراست.

کاشی سنگ طبیعی به ۹۵٪ پوشش ملات نیاز دارد

مقدار ملات (یا نبود آن) زیر یک کاشی، شاخصی قوی برای این است که آیا نصب به‌خوبی کار خواهد کرد یا تبدیل به یک مشکل وقت‌گیر و پرهزینه خواهد شد. این مسئله به‌ویژه برای کاشی‌های سنگ طبیعی صادق است.

طبق مشخصات ANSI در بخش A108.5 بند 3.3.2 (صفحه ۳۸ نسخه نوامبر ۲۰۱۷):

میزان تماس یکنواخت متوسط نباید کمتر از ۸۰٪ باشد، به‌جز در نصب‌های فضای بیرونی یا داخل دوش، که تماس باید ۹۵٪ باشد. این اندازه‌گیری زمانی معتبر است که حداقل سه کاشی یا مجموعه کاشی برای بررسی برداشته شوند.
پوشش ۸۰٪ یا ۹۵٪ باید به‌گونه‌ای توزیع شود که از کاشی به‌طور کامل پشتیبانی کند، به‌ویژه در تمام گوشه‌های آن.

کتاب استاندارد نصب کاشی (صفحه ۳۵ نسخه ۲۰۱۸) این اطلاعات را به شکل کوتاه‌تری ارائه می‌دهد و در مورد کاشی‌های سنگی می‌گوید:

پوشش ملات برای کاشی سنگ طبیعی: ملات باید به اندازه‌ای باشد که از ایجاد ترک در سنگ به‌دلیل فضای خالی در بستر نصب جلوگیری کند.
در مناطق خشک و مرطوب، حداقل پوشش ۹۵٪ است و هیچ فضای خالی نباید بیشتر از ۱۳ سانتی‌متر مربع باشد و هیچ فضای خالی نباید در فاصله ۵ سانتی‌متر از گوشه‌های کاشی وجود داشته باشد.
تمام لبه‌ها و گوشه‌های کاشی‌های سنگی باید کاملاً پشتیبانی شوند و پشت‌مالی (back-parging یا back-buttering) در همه فضاها توصیه می‌شود.
البته پوشش‌دادن پشت کاشی به‌تنهایی به‌معنای "پوشش" نیست. پوشش، به ناحیه‌ای گفته می‌شود که ملات واقعاً با پشت کاشی و زیرسازی تماس برقرار کرده باشد.

این دو بخش، الزاماتی صنعتی برای اجرای صحیح کاشی‌کاری هستند.
اما از آنجا که اکثر کاشی‌های سنگی به‌اندازه کاشی‌های سرامیکی یا پرسلانی مستحکم نیستند، پوشش‌دادن کامل پشت آن‌ها با ملات اهمیت دوچندانی دارد.

روش اجرای خطی ملات با ماله (Straight Line Troweling Method) در ویدیو «Trowel and Error» ارائه‌شده توسط انجمن ملی نصابان کاشی (NTCA) به‌این صورت است:

• ملات ابتدا با سمت صاف ماله به سطح زیرکار کشیده می‌شود.

• سپس با قسمت دندانه‌دار، در جهت چپ به راست شانه زده می‌شود.

• کاشی در ملات قرار گرفته و به سمت مخالف جهت شیارها حرکت داده می‌شود تا رگه‌های ملات فشرده و پخش شوند، و معمولاً همین حرکت، پوشش موردنیاز را فراهم می‌کند.

برای اطمینان از اینکه پوشش مناسب به‌دست آمده، گهگاه یکی از کاشی‌ها را بردارید و بررسی کنید که ملات کافی در پشت آن وجود دارد.

(در اینجا یک لینک معرفی روش شانه زدن ملات وجود دارد که ترجمه نشده است.)

عکس پایین، متأسفانه نتیجه پوشش ناکافی ملات را نشان می‌دهد: بازگشت پرهزینه.

کاشی سنگ طبیعی نیاز به پوشش ۹۵٪ ملات دارد؛ در غیر این صورت، اجرای آن با شکست مواجه خواهد شد.

بیایید درباره پوشش ملات روی دیوار صحبت کنیم

همان‌طور که ناکافی‌بودن ملات برای کف‌سازی و کاشی سنگی مشکل‌زاست، تصور کنید چه مشکلاتی ایجاد می‌شود اگر کاشی دیواری سقوط کند.
برای بررسی پوشش، باید کاشی نصب‌شده را بردارید.
فقط فرض‌کردن کافی نیست. لازم است هر از گاهی آن را بررسی کنید.

کدام ماله یا دندانه پوشش کافی را تضمین می‌کند؟

اغلب شنیده‌ام که می‌پرسند: «چه ماله‌ای بخرم یا کدام دندانه برای دیوار بهتر است؟»

نمی‌توان گفت که یک برند خاص یا نوع مشخصی از دندانه همیشه در هر شرایطی ملات کافی برای رسیدن به پوشش لازم را تأمین می‌کند.
شرایط زیرسازی و پشت کاشی تعیین می‌کنند که چقدر ملات نیاز است.

در مشخصات ANSI، پوشش ملات برای انواع کاشی‌ها مشخص شده:

• A108.5 بخش 2.3.4 – نصب کاشی دیواری لعاب‌دار (نیمه‌جاذب و غیرجاذب)

• A108.5 بخش 2.4.3 – نصب کاشی موزاییکی سرامیکی

• A108.5 بخش 2.5.3 – نصب کاشی‌های معدنی، کف‌پوشی، و سایر کاشی‌های بدون شبکه (ویتری و غیرقابل نفوذ)

• A108.5 بخش 3.3.2 – نصب کاشی کف

همه این بخش‌ها می‌گویند:

«میزان تماس متوسط نباید کمتر از ۸۰٪ باشد، مگر در نصب‌های بیرونی یا دوش که باید ۹۵٪ باشد، به‌شرطی که حداقل سه کاشی برای بررسی برداشته شود. این پوشش باید به‌خوبی پخش شود تا از کاشی به‌طور کامل پشتیبانی کند.»

اگر می‌دانید که در فضاهای دوش یا مرطوب نیاز به ۹۵٪ پوشش است، باید این الزام را رعایت کنید.
بهترین راه برای رسیدن به این هدف، آزمون انواع مختلف دندانه‌های ماله و ترکیبات آن‌هاست.
اگر به پوشش لازم نرسیدید، پشت‌مالی کاشی ممکن است ضروری باشد.

شرایط زیرسازی و الگوی پشت کاشی نیز بر پوشش نهایی مؤثر است.
پس از نصب، باید به‌صورت تصادفی یک کاشی را برداشته و پوشش را بررسی کرد.
فقط فرض‌کردن کافی نیست؛ باید بررسی کنید.

لازم است دندانه‌های مختلف را آزمایش کنید

در تصویر پایین، تقریباً هیچ ملات واقعی پشت کاشی دیده نمی‌شود.

با علم به اینکه راهنمایی ۸۰٪ و ۹۵٪ وجود دارد، نصابان باید چالش را پذیرفته و پوشش لازم را ایجاد کنند.
تنها راه رسیدن به این هدف، آزمایش انواع دندانه‌های ماله و پیکربندی‌ها در هر پروژه است.

اغلب شکست‌ها به‌دلیل انتخاب دندانه کوچک‌تر برای جلوگیری از بیرون‌زدگی ملات از بین بندها رخ می‌دهد.
این اشتباهی است زیرا پوشش قربانی شده و ملات کافی برای چسباندن کاشی به زیرسازی وجود ندارد، چه برسد به رعایت استاندارد ANSI.

در عکس بالا، پوشش ملات تقریباً صفر است. ملات خاکستری فقط بخش کمی از شبکه برجسته پشت کاشی را لمس کرده و هیچ تماسی با بدنه کاشی نداشته.
در ظاهر، پروژه عالی به‌نظر می‌رسید: بندکشی‌ها یکنواخت، برش‌ها تمیز، و هیچ برآمدگی‌ای دیده نمی‌شد. اما این کافی نیست.

مشکل چه بود؟ پوشش وجود نداشت.
در بهترین حالت، خوش‌شانس بود که کاشی‌ها روی دیوار ماندند.
اجرای کاشی باکیفیت باید هم ظاهر خوبی داشته باشد و هم پوشش کافی.

پوشش ناکافی ملات بر رنگ دوغاب دوش تأثیر می‌گذارد

شاید این سناریو را دیده باشید: اجرای دوش تمام شده، عالی به‌نظر می‌رسد و نصاب منتظر تسویه حساب است.
مشتری پیش از پرداخت، می‌خواهد از دوش استفاده کند.
همه‌چیز خوب پیش می‌رود تا اینکه بندهای دوغاب خشک نمی‌شوند و سایه‌های متفاوت روشن و تیره پیدا می‌کنند.

مشتری تصور می‌کند دوغاب معیوب است و نصاب باید بازگردد و دوغاب‌های تیره را جایگزین کند.
نصاب بازمی‌گردد، دوغاب‌های "خراب" را می‌تراشد و دوباره بندگیری می‌کند.
در ظاهر همه‌چیز خوب شده...

اما نه واقعاً.

مشتری دوباره از دوش استفاده می‌کند و دوغاب "خراب" برمی‌گردد.
حالا چه باید کرد؟ مشتری پول نمی‌دهد و دوغاب‌کاری دوباره هم بی‌فایده بوده.

علت اصلی این مشکل، نبود پوشش کامل ملات در پشت لبه‌های کاشی دیواری است.

طبق مشخصات ANSI A108.5 بخش 2.3.5:

اگر در مشخصات پروژه پوشش ۹۵٪ مشخص شده، باید پشت هر کاشی با چسب پوشانده شود؛ یا ماله‌ای با دندانه مناسب انتخاب شود تا پوشش لازم فراهم گردد.
ملات باید با قسمت صاف ماله به زیرکار کشیده شده و با دندانه در یک جهت شانه شود.
کاشی باید در ملات فشرده شده و در جهت عمود بر شیارها حرکت داده شود تا پوشش موردنظر حاصل شود.
باید هر از گاهی یک کاشی برداشته و بررسی شود تا اطمینان حاصل گردد که پوشش صحیح به‌دست آمده.

در اصل، این بیان می‌گوید پوشش باید ۹۵٪ یا بیشتر باشد و هیچ فضای خالی در لبه‌ها وجود نداشته باشد.
در عکسی که ضمیمه شده، پوشش تقریباً کامل در بدنه کاشی حاصل شده، اما سه لبه پوشش ندارند.
وقتی دوش استفاده می‌شود، آب از بین درزها نفوذ کرده و وارد فضای خالی می‌شود.
این آب ذخیره‌شده باعث می‌شود دوغاب در آن ناحیه برای چند روز مرطوب (و تیره) بماند.

متأسفانه هیچ راهی برای اصلاح این مشکل نیست جز باز کردن و جایگزینی.
کاشی‌کاری در مناطق مرطوب نباید فضای خالی داشته باشد.

پوشش مناسب داشته باشید، و همه‌چیز عالی خواهد بود.

هنوز فکر می‌کنید پوشش ملات کافی دارید؟

یا از حالا به بعد مرتباً آن را بررسی خواهید کرد؟

اگر هنوز اقدامی نکرده‌اید، به فکر دریافت گواهینامه نصاب رسمی کاشی باشید.
با این گواهی، خود را از دیگران متمایز می‌کنید و می‌دانید چگونه مشکلات را پیش از وقوع پیش‌بینی و اصلاح کنید.
کار را از ابتدا درست انجام دهید، و دستمزد مناسب دریافت کنید.

یادآوری مهم:

کتاب ANSI که در این مقاله چندین بار به آن اشاره شد، همان کتاب استاندارد نصب کاشی است.
این کتاب توسط کاشی کاریزما به‌طور کامل ترجمه شده و از فروشگاه کاریزما قابل تهیه است.

جهت تهیه کتاب، تماس بگیرید: 09371093614